سنسور MAP چیست؟ نقش، وظایف، محل نصب، علائم خرابی و روش عیب‌یابی

یکی از مهم‌ترین قطعات در سیستم مدیریت موتور خودروهای انژکتوری، سنسور MAP (Manifold Absolute Pressure Sensor) است. این سنسور اطلاعات حیاتی درباره فشار هوای داخل منیفولد را به ECU می‌فرستد و به موتور کمک می‌کند تا میزان سوخت مناسب تزریق شود. عملکرد صحیح سنسور MAP تأثیر مستقیم بر مصرف سوخت، شتاب، احتراق، آلایندگی و راندمان موتور دارد.

سنسور MAP چیست؟

کلمه MAP مخفف Manifold Absolute Pressure یعنی «سنسور فشار مطلق منیفولد» است.
منیفولد هوا همان مسیری است که هوا را از دریچه گاز به داخل سیلندرها هدایت می‌کند.

این سنسور، میزان فشار واقعی هوای داخل منیفولد را اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات را به ECU (کامپیوتر خودرو) ارسال می‌کند. ECU این اطلاعات را با داده‌های دیگر ترکیب می‌کند تا از میزان هوای ورودی مطلع شود.

به زبان ساده:
سنسور MAP به ECU می‌گوید داخل منیفولد چقدر هوا و با چه فشاری وجود دارد.

ECU از اطلاعات MAP چگونه استفاده می‌کند؟

برای اینکه موتور احتراق صحیحی داشته باشد، باید مقدار دقیق سوخت با مقدار دقیق هوا مخلوط شود.
ECU با استفاده از سنسور MAP و چند سنسور دیگر این کار را انجام می‌دهد.

ECU با دانستن موارد زیر:

• فشار منیفولد (سنسور MAP)
• سرعت موتور (دور در دقیقه RPM)
• دمای هوای ورودی
• موقعیت دریچه گاز

می‌تواند مقدار هوای ورودی را تخمین بزند. بر اساس این مقدار، ECU میزان پاشش سوخت را تنظیم می‌کند.

• اگر فشار هوای منیفولد بالا باشد → هوا زیاد است → سوخت بیشتری نیاز است.
• اگر فشار پایین باشد → هوا کمتر است → سوخت کمتری تزریق می‌شود.

به همین دلیل خراب شدن سنسور MAP تأثیر مستقیم روی مصرف سوخت و عملکرد موتور دارد.

وظیفه اصلی سنسور MAP

به طور خلاصه، مهم‌ترین وظایف این سنسور عبارت‌اند از:

• اندازه‌گیری فشار هوای داخل منیفولد
• فشار هوای ورودی با توجه به باز و بسته شدن دریچه گاز تغییر می‌کند و MAP این تغییرات را لحظه‌به‌لحظه گزارش می‌دهد.
• ارسال اطلاعات دقیق به ECU
• ECU بر اساس این داده‌ها استراتژی پاشش سوخت، زمان‌بندی جرقه و عملکرد موتور را تعیین می‌کند.
• تنظیم میزان سوخت‌پاشی
• ورود هوای بیشتر = سوخت بیشتر
  ورود هوای کمتر = سوخت کمتر
• کنترل نسبت هوا به سوخت (AFR)
• این نسبت برای کاهش مصرف سوخت، افزایش قدرت و کاهش آلایندگی بسیار مهم است.
• کمک به جلوگیری از خام‌سوزی
• اگر سنسور MAP درست کار نکند، احتراق ناقص و خام‌سوزی اتفاق می‌افتد.

محل نصب سنسور MAP

این سنسور معمولاً روی:

• منیفولد هوا
• یا
• در نزدیکی دریچه گاز

نصب می‌شود.

در برخی خودروها MAP به‌طور مستقیم روی بدنه منیفولد پیچ می‌شود و در برخی دیگر روی یک شلنگ کوچک متصل است. نزدیکی به دریچه گاز باعث می‌شود فشار هوای ورودی دقیق‌تر اندازه‌گیری شود.

علائم خرابی سنسور MAP

خرابی سنسور MAP یکی از مشکلات رایجی است که باعث بدکار کردن موتور می‌شود. مهم‌ترین علائم عبارت‌اند از:

• افزایش مصرف سوخت
• ECU اطلاعات اشتباه از MAP دریافت می‌کند و گمان می‌کند هوا زیاد وارد موتور شده است، بنابراین سوخت بیشتری تزریق می‌کند.
  نتیجه: مصرف سوخت بالا می‌رود.
• شتاب ضعیف یا کپ کردن
  وقتی فشار هوا غلط اندازه‌گیری شود، موتور نمی‌تواند مقدار مناسب سوخت را دریافت کند.
  در نتیجه خودرو هنگام گاز دادن کپ می‌کند یا شتاب لازم را ندارد.
• خام‌سوزی و ریپ زدن موتور
• مخلوط سوخت و هوا نامناسب می‌شود و احتراق كامل صورت نمی‌گیرد. خام‌سوزی علاوه بر کاهش قدرت، می‌تواند به کاتالیزور آسیب بزند.
• روشن شدن چراغ چک موتور
  • ECU در صورت مشاهده مقادیر غیرطبیعی سنسور MAP، خطا ثبت می‌کند.
    معمول‌ترین خطاهای مربوط به MAP عبارت‌اند از:
  • P0106 → عملکرد سنسور MAP غیرقابل قبول است
  • P0107 → ولتاژ پایین در سنسور MAP
  • P0108 → ولتاژ بالا در سنسور MAP
• نوسان دور موتور در حالت درجا
  اگر خودرو در حالت درجا به‌صورت نامنظم کار می‌کند و دور موتور بالا و پایین می‌شود، احتمال خرابی سنسور MAP زیاد است.
• سخت روشن شدن یا دیر روشن شدن خودرو
  اطلاعات اشتباه در هنگام استارت اولیه باعث می‌شود ترکیب هوا و سوخت درست تشکیل نشود.

علت‌های خرابی سنسور MAP

دلایل اصلی خرابی این سنسور عبارت‌اند از:

• ورود گردوغبار یا چربی به داخل سنسور
• قطع شدن اتصالات یا شل شدن سوکت
• خراب شدن شلنگ رابط (در نوع شلنگ‌دار)
• نشت هوا در منیفولد
• آسیب الکتریکی
• قدیمی شدن یا خرابی سنسور به مرور زمان
• در بسیاری از موارد، گرفتگی و آلودگی باعث عملکرد غلط سنسور می‌شود.

روش‌های تست و عیب‌یابی

• بررسی ظاهری
  • چک کردن سوکت
  • بررسی سلامت سیم‌ها
  • کنترل شلنگ‌ها (در خودروهای دارای MAP شلنگی)
• تست با دیاگ
• بهترین روش تست MAP استفاده از دستگاه دیاگ است.
  در دیاگ باید موارد زیر بررسی شود:
  • مقدار فشار منیفولد (kPa)
  • تغییرات فشار هنگام گاز دادن
  • هماهنگی MAP با TPS (سنسور دریچه گاز)
  • خطاهای ثبت‌شده در ECU
• تست فیزیکی (برای MAP شلنگی)

اگر شلنگ سوراخ یا ترک‌خورده باشد، باید تعویض شود.
فشار غیرواقعی روی سنسور باعث ارسال داده اشتباه به ECU می‌شود.

 تمیز کردن سنسور

در برخی موارد که سنسور کثیف شده، می‌توان از اسپری انژکتورشور یا اسپری مخصوص سنسورها استفاده کرد.
اما توجه: سنسور بسیار حساس است و باید با احتیاط تمیز شود.

 تعویض سنسور

اگر سنسور آسیب‌دیده باشد یا خروجی دیاگ ثابت بماند، تعویض تنها راه است.
قیمت این سنسور معمولاً نسبت به نقش حیاتی آن بسیار مناسب است و توصیه می‌شود از نوع اصلی استفاده شود.

در صورت خرابی سنسور MAP چه اتفاقی می‌افتد؟

• مصرف سوخت افزایش می‌یابد
• شتاب خودرو کاهش می‌یابد
• احتراق ناقص رخ می‌دهد
• آلایندگی افزایش پیدا می‌کند
• موتور بد کار می‌کند
• کاتالیزور آسیب می‌بیند

به همین دلیل خرابی این سنسور باید سریعاً برطرف شود.

نکات مهم برای نگهداری و جلوگیری از خرابی

• هر ۱۰ هزار کیلومتر مسیر هوای ورودی و دریچه گاز را تمیز کنید
• از فیلتر هوای باکیفیت استفاده کنید
• در هنگام سرویس، اتصالات MAP را چک کنید
• از شستشوی موتور با فشار آب زیاد خودداری کنید
• اگر چراغ چک روشن شد، سریعا دیاگ بزنید

سنسور MAP یکی از قطعات اساسی سیستم سوخت‌رسانی و مدیریت موتور است و اندازه‌گیری دقیق فشار داخل منیفولد را بر عهده دارد. این سنسور با ارسال اطلاعات خود به ECU، باعث تنظیم صحیح پاشش سوخت، کاهش مصرف، افزایش شتاب و بهبود کیفیت احتراق می‌شود.
خرابی سنسور می‌تواند مشکلاتی همچون مصرف سوخت زیاد، شتاب پایین، ریپ‌زدن موتور، خام‌سوزی و روشن شدن چراغ چک را به همراه داشته باشد.
با بررسی دوره‌ای و تعویض یا تمیزکاری به‌موقع، می‌توان از بسیاری از مشکلات جلوگیری کرد.

اگر خودروی شما دچار مشکل در سنسور MAP، بدکار کردن موتور یا افزایش مصرف سوخت شده است،
اروم امداد با خدمات تخصصی تعمیر خودرو در محل، دیاگ سیار، عیب‌یابی سنسورها و امداد ۲۴ ساعته در کنار شماست.