آشنایی با رادیاتور خودرو
رادیاتور یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم خنک‌کننده خودرو است که وظیفه آن، دفع گرمای اضافی موتور و حفظ دمای عملکردی آن در شرایط بهینه است. این قطعه با عبور مایع خنک‌کننده از میان پره‌های فلزی و تبادل حرارت با جریان هوا، مانع از داغ شدن بیش از حد موتور می‌شود. اگر رادیاتور به‌درستی عمل نکند یا مایع درون آن به دلایلی مثل وجود هوا جریان مناسب نداشته باشد، موتور به‌سرعت داغ می‌کند و خطر آسیب به قطعات حیاتی خودرو به‌شدت افزایش می‌یابد. از همین‌رو، نگهداری صحیح و هواگیری رادیاتور اهمیت بالایی دارد.
نحوه هواگیری رادیاتور ماشین و علل اهمیت آن
به‌عنوان یک کارشناس خودرو با سال‌ها تجربه در زمینه تعمیر و نگهداری سیستم‌های خنک‌کننده، بارها با خودروهایی مواجه شده‌ام که تنها به دلیل وجود هوا در رادیاتور دچار داغی موتور، آسیب به واشر سرسیلندر یا حتی سوختن کامل موتور شده‌اند. متأسفانه بسیاری از رانندگان اهمیت هواگیری رادیاتور به صورت صحیح را نادیده می‌گیرند و همین مسئله می‌تواند باعث خسارات پرهزینه‌ای شود. در این مقاله، به‌صورت کامل و تخصصی به موضوع هواگیری رادیاتور خودرو می‌پردازم: چرا باید این کار انجام شود، چه زمانی لازم است، و چگونه به‌درستی آن را انجام دهیم.
چرا هوا در سیستم خنک‌کننده خطرناک است؟
رادیاتور یکی از اجزای کلیدی سیستم خنک‌کننده موتور است. وظیفه‌اش کاهش دمای مایع خنک‌کننده (آب رادیاتور یا ضدیخ) است تا دمای موتور در محدوده‌ای مشخص باقی بماند. اما زمانی که هوا وارد این سیستم می‌شود، جریان مناسب مایع خنک‌کننده مختل شده و در نتیجه بخش‌هایی از موتور ممکن است به‌درستی خنک نشوند. وجود حباب‌های هوا باعث ایجاد نقاط داغ در داخل موتور می‌شود و در درازمدت به اجزای حیاتی آن آسیب می‌زند.
دلایل ورود هوا به رادیاتور
هوا ممکن است به دلایل مختلفی وارد سیستم خنک‌کننده شود، از جمله:
- تعویض ناقص یا غیرحرفه‌ای مایع رادیاتور
- باز و بسته کردن شیلنگ‌ها یا قطعات سیستم خنک‌کننده بدون هواگیری
- نشتی در رادیاتور یا درب آن
- خرابی واشر سرسیلندر و ورود گاز احتراق به مسیر آب
- وجود ترک یا سوراخ در بدنه رادیاتور یا منبع انبساط
- اگر هر یک از این موارد اتفاق بیفتد، به احتمال زیاد هوا وارد سیستم می‌شود و باید فوراً تخلیه شود.
علائم وجود هوا در سیستم رادیاتور
چنانچه علائم زیر را در خودرو مشاهده کردید، احتمالاً سیستم خنک کننده نیاز به هواگیری دارد:
- دمای موتور به‌سرعت بالا می‌رود
- گرم نشدن بخاری کابین در فصل سرما
- خروج حباب از درب رادیاتور یا منبع انبساط
- کاهش سطح مایع در منبع انبساط بدون نشتی ظاهری
- صدای قل‌قل در زمان روشن بودن خودرو
- این علائم را نباید نادیده گرفت؛ در صورت بی‌توجهی، آسیب‌های جدی‌تری به‌وجود خواهد آمد.
نحوه صحیح هواگیری رادیاتور
هواگیری رادیاتور فرآیندی است که باید با دقت و رعایت اصول انجام شود. در ادامه مراحل انجام هواگیری را قدم به قدم برای شما شرح می‌دهم:
- آماده‌سازی اولیه
- خودرو باید روی سطح صاف قرار داشته باشد.
- موتور خاموش باشد و دمای آن کاملاً پایین آمده باشد (هرگز روی موتور داغ کار نکنید).
- درب کاپوت را باز کرده و درب رادیاتور یا منبع انبساط را باز کنید.
- پر کردن مایع خنک‌کننده
- مخلوطی از آب رادیاتور و ضدیخ (ترجیحاً طبق دستور کارخانه) را آماده کنید.
- به‌آرامی مایع را داخل رادیاتور یا منبع انبساط بریزید تا لبریز شود.
- هواگیری با روشن کردن خودرو
- خودرو را روشن کنید و اجازه دهید موتور در حالت درجا کار کند.
- بخاری را روی گرم‌ترین حالت و دور فن را روی حداکثر بگذارید (این کار به گردش بهتر آب در سیستم کمک می‌کند).
- در این مرحله ممکن است سطح مایع پایین بیاید. به‌تدریج مایع بیشتری اضافه کنید.
- پس از چند دقیقه، حباب‌هایی از درب رادیاتور یا منبع انبساط خارج می‌شود. این نشانه خروج هواست.
- کنترل سطح مایع
- زمانی که دیگر حبابی مشاهده نمی‌کنید و سطح مایع ثابت باقی می‌ماند، هواگیری کامل شده است.
- درب رادیاتور را ببندید و اجازه دهید موتور چند دقیقه دیگر کار کند.
- تست نهایی
- دمای موتور را بررسی کنید (نباید بیش از حد بالا برود).
- بخاری کابین باید گرم شود، که نشانه جریان مناسب مایع در سیستم است.
- در پایان، خودرو را خاموش کرده و پس از سرد شدن مجدد، سطح مایع را بررسی و در صورت نیاز تکمیل کنید.
نکات مهم و حرفه‌ای در هواگیری
- اگر خودرو دارای پیچ هواگیری در مسیر شیلنگ‌ها یا ترموستات باشد، حتماً از آن استفاده کنید.
- در صورت شک به نشتی یا خرابی واشر سرسیلندر، ابتدا سیستم باید توسط تعمیرکار بررسی شود.
- استفاده از مایع خنک‌کننده بی‌کیفیت یا فقط آب لوله‌کشی باعث تشکیل رسوب و ایجاد حباب هوا می‌شود.
- برخی خودروهای جدید دارای سیستم خودهواگیر هستند، اما حتی در این مدل‌ها هم بررسی سطح مایع ضروری است.
اهمیت هواگیری در سلامت موتور
هواگیری رادیاتور به صورت صحیح نقش کلیدی در سلامت موتور دارد. کوچک‌ترین غفلت در این فرآیند می‌تواند به گرم شدن بیش از حد موتور، کاهش کارایی بخاری، افزایش مصرف سوخت و در نهایت آسیب‌های جدی و پرهزینه منجر شود. توصیه من به‌عنوان کارشناس این است که در هر بار تعویض آب رادیاتور، سرویس سیستم خنک‌کننده یا حتی بعد از یک بار جوش آوردن موتور، حتماً عملیات هواگیری را با دقت انجام دهید یا به متخصص واگذار کنید.
به همین دلیل، تیم متخصص و باتجربه اروم امداد آماده است تا در سریع‌ترین زمان ممکن، در محل مورد نظر شما حضور یافته و خدمات لازم را به‌صورت حرفه‌ای ارائه دهد